Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, enerji fiyatlarında dünya genelinde yüksek enflasyona yol açan artışlara rağmen, gelecek yılın bu yıldan daha fazla risk barındırdığını söyledi.
Birol, Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen panelde yaptığı konuşmada, bu yıl yaşanan enerji krizinin 1970’lerdeki petrol krizini gölgede bıraktığını ve küresel anlamda ilk büyük enerji krizi olduğunu ifade ederek, dünyanın başlıca ekonomileri ve enerji teknolojilerine etkileri konusunda değerlendirmelerde bulundu.
FİYATLAR BU YIL REKOR KIRDI
Corona virüsü salgınının ardından 2021’in ikinci yarısında artmaya başlayan dünya petrol ve doğalgaz fiyatları, bu yıl Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından en büyük müşterisi Avrupa’ya gaz sevkiyatını azaltmasıyla ve Avrupa’ya Rus gazını taşıyan iki büyük boru hattının devre dışı kalmasıyla rekorlar kırdı.
Ayrıca Batılı ülkelerin işgal nedeniyle başlattığı yaptırımlar da piyasanın işleyişini zorlaştırdı.
TÜRKİYE’NİN İTHALAT FATURASI KABARDI
Artan enerji fiyatları, tükettiği petrol ve doğalgazın neredeyse tamamını ithal eden Türkiye’nin enerji faturasının kasım ayı itibarıyla emsali görülmemiş bir seviye olan 95 milyar dolara yükselmesine yol açtı.
Türkiye’nin normaldeki enerji ithalatı 45-50 milyar dolar aralığını aşmıyordu.
Rusya’nın petrol ihracatının yarısının, doğalgaz ihracatının ise üçte ikisinin Avrupa’ya gittiğini söyleyen Birol, Avrupa’nın tek büyük bir tedarikçiye dayanan enerji politikasını değiştirmeye çalıştığını ancak bunun zaman alacağını ifade ederek, “Bunu başka ülkelerle ikame etmeye çalışıyor ama bu çok zor bir şey. Çünkü on yıllar boyunca tüm ekonominiz bunun üzerine kurulmuş, sanayiden evlerde ısınmaya kadar” dedi.
Birol, kışa doğalgaz depoları dolu olarak giren Avrupa’nın sürpriz bir gelişme olmaması halinde bu kışı “biraz yara bere alarak” geçireceğini, ancak Avrupa için 2023 kışının zorlu geçeceğini ifade etti.
‘BEĞENMEDİĞİMİZ 2022’Yİ BİLE ARAYABİLİRİZ’
Birol, Çin ekonomisinde corona virüsü tedbirleri nedeniyle bu yıl gerçekleşen yavaşlamanın Avrupa’nın sıvılaştırılmış doğalgaz tedarik etmesine imkan verdiğini, ancak gelecek yıl Çin ekonomisinin toparlanması halinde hem Çin’in hem de Avrupa’nın dar bir piyasadan alım yapacağını ve fiyatların bundan etkileneceğini belirtti.
Konuşmasının “2023 çok daha zorlu olacak, beğenmediğimiz 2022’yi bile aradığımız bir yıl olabilir” diyerek başlayan Birol, konuşmasının sonunda “Şu anda bütün dünyanın gözü Çin’in Covid kısıtlamalarının kaldırmasının ardından ne olacağında” dedi.
YENİLENEBİLİR ENERJİ HIZLANDI, SEBEP ARZ GÜVENLİĞİ
Birol, IEA’nın öngörülerine göre enerji krizi nedeniyle nükleerden yenilenebilir enerjiye kadar temiz kaynaklara geçişin son derece hızlanacağını ifade etti.
IEA’nın dünya genelinde yaptığı incelemeye göre gelecek beş yılda yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretim kapasitesi 2.4 terawatt artış kaydedecek. Birol bu artışın, dünya çapında son 20 yılda devreye alınan yenilenebilir santral büyüklüğünün tamamına eşit olduğuna dikkat çekti.
Birol enerjideki temiz kaynaklara dönüşümün hızlanmasında itici rolün ise iklim değişikliği ile mücadele değil, enerji güvenliği olduğunun altını çizdi.
Birol Türkiye’de ise yenilenebilir kaynaklardan enerji üretiminin gelecek beş yılda yüzde 65 artacağını öngördüklerini ifade ederek, “Türkiye böylece büyüme anlamında dünyanın ilk 10’una, Avrupa’nın da ilk dördüne giriyor” dedi.
‘ELEKTRİK DEPOLAMA SİSTEMLERİ HAYATİ HALE GELDİ’
Birol, Türkiye’de rüzgar ve güneş gibi değişkenlik arz eden kaynakların elektrik üretiminden aldığı payın artmasıyla birlikte enerji güvenliğini sağlamak için elektrik depolama sistemlerinin giderek daha hayati hale geldiğine dikkat çekti.
Birol, Türkiye’de şirketlerin elektrik depolama lisans başvurularına rağmen batarya bulunurluğu hakkında sorun olduğunun sorulması üzerine, “Bütün yenilenebilir enerji teknolojileri içerisinde en çok yatırımı alan, en fazla ilgi alan konu bataryalar… bunun çözümü üretim (batarya) kapasitesi kurmak, yatırım yapmak” dedi.
