Sayıştay’ın kamu iktisadi teşebbüslerine (KİT) ilişkin 2021 raporları birçok kurumda engelli kotasına uyulmadığını ortaya koydu.
2003’te çıkarılan 4857 sayılı İş Yasası’yla kamu ve özel sektör işyerlerinde belli oranlarda engelli personel çalıştırma yükümlülüğü getirilmişti. Buna göre 50 ve daha fazla çalışanı bulunan özel sektör işyerleri yüzde 3, kamu sektör işyerleri ise yüzde 4 engelli personel istihdam etmek zorunda. Düzenlemedeki oranların üzerinde engelli işçi istihdam etmek de mümkün. Sayıştay’ın “engelli personel açıklarının kapatılmasını istediği” kurumların başında TCDD Genel Müdürlüğü, TCDD Taşımacılık, Makine ve Kimya Endüstrisi (MKE), TOKİ ve BOTAŞ geliyor.
“513 YERİNE 310”
Raporlara göre, ASFAT AŞ’de toplam personel sayısına oranla yedi engelli çalışan açığı var. MKE’de 2021 sonu itibarıyla toplam personel sayısına oranla engelli istihdamı 99 olması gerekirken şirket 76 engelli personel çalıştırıyor. Kule Verici Tesisleri İşletim ve Teknolojileri AŞ’nin 2021 sonu itibarıyla 58 personeli bulunduğu için en az üç engelli personel çalıştırması gerekirken, şirkette hiç engelli çalışan yok. TCDD Genel Müdürlüğü’nde 513 engelli istihdam edilmesi gerekirken kurumda sadece 310 engelli personel var.
“YÜZDE 2’LİK ORAN”
TCDD Taşımacılık’ın ise 2020’de 256 olan engelli çalışan sayısı 2021’de toplam personel sayısı içindeki oranı yüzde 2.5’la 242’ye düştü. 9 bin 649 çalışan toplam istihdam arasında kurumun çalıştırması gereken engelli personel sayısı 386. TCDD Teknik Mühendislik’te de ise 436 kişilik personele karşılık sadece beş engelli istihdam edildi. TOKİ’de 25 olması gereken engelli çalışan sayısı 10’da kaldı. BOTAŞ İnternational’da toplam personel içindeki engelli oranı yüzde 2’de kaldı. Şirketin, 567 çalışanına karşılık 11 engelli personeli var. Yasanın yüzde 4 şartına göre şirketin en az 17 engelli personelin istihdamına katkı sağlaması gerekiyor. 4 bin 173 personeli bulunan ETİMADEN de engelli istihdam kotasını doldurmadı. Kurumun 106 engelli personel istihdam ettiği Sayıştay raporuna yansırken yasaya göre en az 166 engelliye iş vermesi gerekiyor. Toplam 3 bin 165 işçisi bulunan Turkish Petroleum International AŞ’de yalnızca 32 engelli çalışan istihdam edildi. Raporlar, kamu bankaları Ziraat, Türkiye İhracat Kredi,Türkiye Halk Bankası ve Vakıflar bankasının da engelli istihdamında sınıfta kaldığını gösterdi.
