Tarihteki çeşitli olayları tarif edebilmek için kullanılan Pirus zaferi kavramının kökeni Epir Kralı Pirus’a dayanıyor. Milattan önce 280’de Roma Cumhuriyeti’nin genişlemesinden rahatsız olan İtalya’daki Yunan koloni kentlerinden Tarentum, Pirus’tan yardım ister. Makedonya’nın da maddi teşviği sonrası Pirus, İtalya’daki soydaşlarına destek olmaya karar verir.
İçinde 20 tane filin de bulunduğu 30 binlik ordusuyla Pirus, Tarentum’a ulaşır. Heraklae’de Roma’nın 40 bin kişilik ordusuna karşı dikilen Pirus’un askerleri Romalılara ciddi zarar vermeyi başarmıştır. Ancak muharebe devam ederken Pirus attan düşer. Miferini ele geçiren Romalılar muharebe hattı boyunca miferi düşmanlara göstererek Pirus’un öldüğünü haykırırlar. Komutanlarını kaybettiğini sanan Epir ordusu motivasyonunu yitirir ve büyük kayıplar verir.
Durumu fark eden Pirus, hayatta olduğunu göstermek için aynı miferi gibi hattı dolaşmaya başlar. Motivasyonunu geri kazanan askerler Romalıları def etmeyi başarır. Ancak Pirus’un ordusu ağır yara almıştır. İki taraf da yaralarını sarmak için çekilirler. Pirus, barış için elçiler gönderse de askerlik sistemi gelişmiş olan Romalıların çok hızlı bir şekilde yeni bir ordu kurmayı başardıklarını fark eder.
BÖYLE BİR GALİBİYET DAHA ALIRSAK…
Pirus, Roma kentine kadar ilerlese de dezavantajlı olduğunu anlayıp Romalıların önüne Adriyatik kıyısındaki Asculum kentinde çıkar. Aynı önceki muharebedeki gibi Epirliler savaşa iyi başlarlar. Ancak Romalılar, uzaktaki kamplarını ateşe verirler. Kamplarının yok olduğunu gören Epir askerleri tekrardan azimlerini yitirir ve dağılmaya başlarlar. Pirus, yenilginin önüne sahip olduğu süvari ve filleri kullanarak geçer. Etrafı sarılmaya başlayan Romalılar, yenilgiyi kabullenip çekilirler. Pirus, fillerinin bir kısmını ve en önemli komutanlarını kaybettiği cesetlerle dolu savaş alanına bakar ve meşhur sözünü söyler; “Böyle bir galibiyet daha alırsak sonumuz gelecek!”
Romalılar Epirlilerden çok daha fazla kayıp vermişlerdir. Ancak hem büyük nüfusları hem de gelişmiş askeri sistemleri dolayısıyla bu kayıpları hoş görebilirler. Epirlilerin ise böyle bir lüksü yoktur. Roma’yı kalıcı olarak yok edemeyeceğini anlayan Pirus, gözünü Sicilya’daki Kartacalılara çevirir.
Pirus’a karşı Roma’yla iş birliği yapan Kartacalılar zafer ilan ederler. Böylece Pirus, İtalya’yı terk eder. Ölümünden bir yıl sonra ise onu İtalya’ya çağıran Tarentum kenti, Roma toprağı olur.
BİR PİRUS ZAFERİNİN SONUÇLARI
Türkiye’nin içinde bulunduğu zor ekonomik şartlar ve AKP’nin kaybettiği oy göz önünde bulundurulduğunda 28 Mayıs’ın bir Pirus zaferi olduğu yorumları yapıldı. Ancak tarihte Pirus zaferi olarak bilinen örnekler yaralı halde girilen savaşları değil, sağlam girilen ancak yaralı çıkılan savaşları anlatıyor.
Heraklae ve Asculum sonrası birçok savaş ve politik restleşmede de Pirus zaferi yorumu yapılmıştır.. Örneğin Amerikan bağımsızlık savaşının önemli noktalarından biri olan Bunker Hill muharebesi en tipik Pirus zaferi örneklerinden biriydi. Muharebe sonrası İngilizler Boston Yarımadasını kontrol etmeyi başarsa da verdikleri kayıplar diğer kolonilerin de bağımsızlık isteğinin artmasına yol açmıştı.
Aynı şekilde Osmanlı İmparatorluğu’nun ‘Zigetvar kuşatması’ da başka bir örnek. Kutsal Roma İmparatorluğunun 1566’da yenilgiye uğratılması sonucu Macaristan’ın Zigetvar bölgesi Osmanlı’ya katılmış ancak Sultan Süleyman’ın sefer sırasında ölmesi ve muharebede 20 bin askerin kaybedilmesi sonucu Viyena’ya ilerleme durmuştu.
Yani özetle Pirus zaferi olarak tabir edilen galibiyetleri kazanan taraflar, herkesçe kabul edilen ağır ve gözle görülen kayıplar vermişlerdi. Bu verilen kayıplar eninde sonunda politik değişimlerin başlangıcı oldular.
