Ekim ayında aldıkları karar doğrultusunda kasım itibarıyla günlük petrol üretiminde 2 milyon varillik kesintiye giden OPEC+ grubu, piyasadaki son gelişmeleri değerlendirmek ve uygulanacak üretim miktarını belirlemek üzere yarın toplanacak.
Toplantıdan çıkacak kararda, küresel ekonomiye ve talep görünümüne ilişkin belirsizliklerin etkili olması bekleniyor.
ÜRETİM KESİNTİSİ İHTİMALİ VAR
Çin’in uyguladığı “sıfır vaka” politikasına karşı protestoların hafta başında küresel piyasalarda talep endişelerine yol açarak petrol fiyatlarında sert düşüşlere neden olması, grubun üretim kesintisine gitme ihtimalini güçlendiriyor.
Grubun fiili lideri Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman da OPEC+ grubunun petrol arzını artırmayı planladığına yönelik iddiaların ardından geçen hafta yaptığı açıklamada, mevcut üretim kesintisinin 2023 sonuna kadar devam edeceğini, arz-talep dinamikleri doğrultusunda daha fazla kesinti yapmaya hazır olduklarını yinelemişti.
Öte yandan, toplantının, Avrupa Birliği’nin (AB) 5 Aralık’ta yürürlüğe girecek Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol tedarikinin kesilmesine yönelik kararı ve tavan fiyat uygulaması öncesinde yapılıyor olması ise OPEC+ grubunun olası adımına ilişkin belirsizlikleri artırıyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın piyasalarda oluşturduğu arz endişeleriyle 7 Mart’ta 139 dolar seviyesini aşan uluslararası petrol fiyatı referans ölçütü Brent petrolün varil fiyatı, piyasalarda küresel resesyon endişelerinin güçlenmesi ve talep endişelerinin yeniden zemin kazanmasıyla ağustostan bu yana 100 doların altında işlem görüyor.
5 EKİM’DE 2 MİLYON VARİL AZALTILMIŞTI
OPEC+ grubu, 5 Ekim’de Avusturya’nın başkenti Viyana’da düzenlenen toplantıda, küresel resesyon endişeleriyle düşüşe geçen petrol fiyatlarını desteklemek için günlük petrol üretimini kasımdan itibaren 2 milyon varil azaltma kararı almıştı.
Üretim kesintisi kararı, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle halihazırda daralan küresel petrol arzına yönelik endişeleri daha da artırarak petrol fiyatlarını yukarı yönlü desteklemişti.
Petrol talebinde düşüş beklentisini sürekli olarak yineleyen OPEC, son olarak aylık petrol piyasası raporunda, küresel petrol talebine ilişkin artış öngörüsünü bu yıl ve gelecek yıl için aşağı yönlü revize etmişti.
“BÜYÜK BİR KESİNTİ BRENT PETROLÜN VARİL FİYATINI 90 DOLARIN ÜZERİNE ÇIKARABİLİR”
Bağımsız araştırma ve danışmanlık şirketi Energy Outlook Advisors’ın Yönetici Ortağı Anas Alhajji, AA muhabirine, OPEC+ grubunun bir önceki toplantıda aldığı 2 milyon varillik üretim kesintisi kararının gelecek yılın sonuna kadar uygulamada kalacağını söyledi.
Alhajji, grubun, gelecekte daha etkili olması beklenen söz konusu kesinti kararının ardından pazar günü ilk defa bir araya geleceğini anımsatarak, “OPEC+ grubu için sorun aralık ayı ve 2023’ün ilk çeyreği. Mevcut kesinti piyasa istikrarını korumaya yetmiyor ve petrol fiyatlarının düşmesini engelleyemiyor. Buna engel olmak için grubun toplantıda alabileceği en iyi karar ek kesinti olacaktır. Daha az etkili olan seçenek ise mevcut seviyede kalmak olacaktır.” dedi.
Toplantıdan çıkacak olası sonuçları değerlendiren Alhajji, yapılacak kesinti miktarının fiyatlara farklı yansımaları olacağını söyledi.
Alhajji, “Mevcut durumun sürdürülmesi petrol fiyatlarının varil başına 10 dolardan fazla düşmesine neden olabilir. Kısmi bir kesinti ise mevcut fiyatları koruyacaktır. Ancak büyük bir kesinti, özellikle ilk çeyrek için Brent petrolün varil fiyatını 90 doların üzerine çıkarabilir.” diye konuştu.
Dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı Çin’deki gelişmelerin dışında çeşitli faktörlerin petrol fiyatlarını aşağı çektiğine işaret eden Alhajji, şu ifadeleri kullandı:
“Biden yönetimi, geçen hafta perşembe günü stratejik petrol rezervlerinden 15 milyon varil petrolü piyasaya sunmaya başladı. ABD dolarının değer kazanmasıyla dolar dışındaki para birimleriyle petrol alımı yapan petrol ithalatçısı ülkelerin maliyetleri tavan yapıyor ve bu da küresel petrol talebi büyümesini olumsuz etkiliyor. Petrol ticareti aralık ayında genellikle azalır ancak şu anki koşullar bu durumu daha da kamçılıyor. 2023’teki resesyon beklentileri de petrol fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor.”
“PİYASA BELİRSİZLİKLERİ MEVCUT KESİNTİLERİN SÜRDÜRÜLMESİ YÖNÜNDE BASKI OLUŞTURABİLİR”
İngiltere merkezli danışmanlık şirketi Crystol Energy’nin Üst Yöneticisi Carole Nakhle de pazar günkü toplantının sonucuna ilişkin üç olasılığın konuşulduğunu söyledi.
Nakle, söz konusu olasılıkların, beklendiği üzere üretimi artırmak, üretim kesintisine gitmek ya da mevcut seviyeyi korumak olduğunu belirterek şunları kaydetti:
“Piyasa koşulları göz önüne alındığında, ilk senaryo ikna edici değil. Petrol fiyatları bugünlerde grubun 2 milyon varillik kesintiyi açıkladığı ekim toplantısından önceki seviyelerde işlem görüyor. Bu faktör göz önüne alındığında, AB yaptırımları ve tavan fiyat uygulamasının belirsiz sonuçları da hesaba katılırsa şimdilik mevcut üretim seviyesine bağlı kalınacağını savunan son senaryo ağırlık kazanıyor.”
Petrol fiyatlarının OPEC+ grubunun attığı adımlardan etkilendiğine işaret eden Nakhle, piyasalarda aynı derecede etkili başka güçlerin de söz konusu olduğunu ve bunların da dikkate alınması gerektiğini dile getirdi.
MOTORİNE ZAM GELDİ
Brent petrol fiyatları ve dövizdeki değişikliklerle birlikte yurttaşlar benzin ve motorin fiyatlarını takibe devam ediyor. Motorin fiyatlarına 1 lira 16 kuruş zam geldi.
FİYATLAR NASIL HESAPLANIYOR?
Türkiye’de benzin ve motorin fiyatları hesaplanırken; Gümrüksüz rafineri fiyatına ÖTV ve EPDK payının eklenmesiyle KDV hariç Rafineri satış fiyatı bulunuyor.
Gümrüksüz Rafineri Fiyatı hesaplanırken ise, Akdeniz-İtalyan piyasasında yayınlanan günlük CIF Akdeniz ürün fiyatları ve günlük Dolar kuru takip edilerek, belli bir fiyat değişim farkında gümrüksüz rafineri tavan satış fiyatı elde ediliyor.
