Çeşitli kan bozuklukları ve nadir kan grupları, tıp dünyasında bir çok araştırmaya yol açtı. En son yapılan bir araştırmada bilim insanları, sentetik kan üretmeyi ve bu kanı iki hastaya nakletmeyi başardılar.
Tamamen laboratuvarda üretilen kan, nasıl bir performans gösterdiğini ve vücudun olumsuz tepki verip vermediğini görmek için dünyada ilk kez yapılan bir klinik deneyde insan hastalara verildi. Sentetik kan, üretmesi zor olduğu için mevcut bağışların yerini yakın bir zamanda alamayacak ancak denemelerin başarılı olması halinde nadir kan grupları için tıp dünyasında devrim niteliğinde bir gelişme olabilir.
‘RESTORE’ DENEYİ
Sentetik kan, bağışçılardan alınan kök hücrelerden üretildi ve yenileme anlamına gelen RESTORE adlı bir klinik deneyde hastalara nakledildi. RESTORE deneyleri, kan bozukluğu (orak hücre anemisi gibi) olan ve nadir kan gruplarına sahip hastalara yardımcı olmayı amaçlıyor.
Mevcut aşamada, laboratuvarda yetiştirilen kan hücrelerinin donör hücrelerine kıyasla ömrü analiz edilecek. Yeni yetiştirilen hücrelerin, donör hücrelerinden daha uzun ömürlü olması bekleniyor. Kırmızı kan hücreleri değiştirilmeden önce yaklaşık 120 gün dayanır ancak bazı donör hücreleri bu kadar dayanamaz. Laboratuvarda yetiştirilen sentetik kan hücreleri, bu sıkıntılara bir çözüm olabilir.
Eğer başarılı olursa, alternatif kan alan hastalar daha az sıklıkta kan nakline ihtiyaç duyacak ve bu durum daha güvenli olup ve daha az komplikasyona yol açacak. Bu kan nakli, şimdiye kadar sadece iki hastaya yapıldı.
Bristol Üniversitesi’nde Hücre Biyolojisi Profesörü ve kırmızı hücre ürünlerinde NIHR Kan ve Nakil Birimi Direktörü olan Profesör Ashley Toye yaptığı açıklamada, “Bu zorlu ve heyecan verici çalışma, kök hücrelerden kan üretimi için büyük bir adımdır. İlk kez allojenik bir donörden alınan kök hücrelerden laboratuvarda üretilen bir kan naklediliyor ve klinik çalışmanın sonunda hücrelerin ne kadar iyi performans göstereceğini görmekten heyecan duyuyoruz” ifadelerini kullandı.
“SONUÇLAR İÇİN SABIRSIZLANIYORUZ”
BBC’ye göre, donörden alınan mevcut kan transfüzyonları Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi’ne (NHS) transfüzyon başına yaklaşık 130 sterline (2,840 TL) mâl olmaktadır ve üretilen kan önemli ölçüde daha pahalıya mâl olması bir problem. Bu nedenle sentetik kan, NHS tarafından yalnızca nadir vakaların ve mâkul bir zaman diliminde donör eşleşmesi olasılığı düşük olan kişiler için kullanılacaktır.
NHSBT Bileşen Geliştirme Başkanı Dr. Rebecca Cardigan sentetik kan projesi için, “Bu denemenin başlamasına olanak sağlayacak kadar kırmızı hücreyi tıbbi düzeyde yetiştirebilmiş olmamız gerçekten harika. Sonuçları ve standart kırmızı hücrelerden daha iyi performans gösterip göstermediklerini görmek için sabırsızlanıyoruz” ifadelerini kullandı.
