İzmir’de yüksek enflasyon nedeniyle giderleri büyük oranda artan esnaf şimdi de kira zamlarından dertli. Kentin en işlek bölgelerinden olan Alsancak Kıbrıs Şehitleri Caddesi’nde kontrat yenileme dönemi gelen ve mülk sahiplerinin yüksek zam talebi ile karşılaşan birçok esnaf hükümete “Zamma sınır getirilsin” çağrısı yaptı.
ANKA Haber Ajansı’ndan Abdullah Çelebi‘ye konuşan İzmir Gastronomi Yeme İçme Eğlence Yerleri Derneği Başkanı Hami Torcu Alsancak’ta mekanların 20 bin liradan 140 bin liraya kadar kiralandığına dikkat çekti. Torcu şunları söyledi:
“Kira zamları minimum yüzde 65. Yüzde 100’e kadar giden kira artış talepleri var. Bizim talebimiz şu. Konutlarla ilgili yüzde 25’lik sınır getirildi. Yüzde 25 olmasın da 40-45 olsun. Bir sınır olsun. Hukuksal sorunlarla uğraşmak istemiyoruz. Mal sahibi de belki bu yüksek enflasyon döneminde kira artışı yapmakta haklıdır. Devlet, gayrimenkul sermaye iradı (geliri) tahsil ettiği verginin bir kısmından feragat ederek destek sağlayabilir. Bu şekilde ortak nokta bulunabilir. Bizim işlerimiz çok zor. En yüksek maliyetlerimizin başında kira ve enerji geliyor. Elektrik ve doğal gaza gelen zamlar yüzde 100’leri buldu. Asgari ücret düzenlemesi var. Asgari ücreti vergi dışı tutuyorlar ama bu sefer bizim de sigorta prim giderlerimiz artıyor. Asgari ücret evet düşük. Bir insanın yaşamı açısından sıkıntılı ama bizim de ödeyebileceğimiz rakamlar var. Bizler kısıtlı sermayelerle iş yapmaya çalışıyoruz. Yılbaşından sonra böyle giderse birçok işyerinin kapanacağı konusunda ciddi endişelerimiz var. 20-30’dan başlayıp 120-130-140’a kadar kiralar var, çok yüksek. Biz bu paraları kazanmıyoruz. Ya bankalarda eziliyoruz. Halk deyimiyle kiraya çalışıyoruz.”
MÜZİK YASAĞI TEPKİSİ
Torcu, birçok işletmenin müzik yasağı nedeniyle de sıkıntı yaşadığını belirterek, “Pandemi ile ilgili tüm yasaklar bitti. Biri hariç. Gece saat 1’de müziğin bitme yasağı. Aklım almıyor. Düşünemiyorum. Gece 1’e kadar her şey olabilir ama 1’den sonra olmaz” diye konuştu.
“GEÇEN SENE 40-45 LİRA OLAN YOĞURT 180 LİRA OLDU”
Restoran işletmecisi Kemal Özçakar, enflasyon oranlarının kira artışı yapılırken baz alınmaması gerektiğini belirterek şöyle konuştu:
“Enflasyon değerlerini baz olarak aldığımızda, enflasyon kadar kira artışının mümkün olmadığını düşünüyoruz. Bizim mülk sahibimiz öyle bir zam talebinde bulunmadı. Yüzde 170’lerden 112’lerden söz ediliyor. Bizim bunu kira artışı olarak endekslememiz gerçekçi değil. Yüzde 55-60 civarında… Biraz daha tahammül edilebilir gibi kılıyor. Biz yüzde 50 civarında ürünlerimize zam yapamıyoruz. Bizim zammımız yüzde 15-20’lerde kalıyor. Kirayla birlikte elektrik giderlerimiz anlaşılabilir gibi değil. Diğer süt ürünleri korkunç büyük zamlar aldı. Enflasyon değerleri ne kadar doğru onu da bilemiyoruz. Geçen sene 40-45 liraya aldığım 2 kilo 3 kiloluk yoğurtlar şimdi 180 lira. 4-5 kat artmış durumda. Hadi yoğurtlu mezelere bu 4-5 kat fiyatı sabitle. Mümkün değil. Müşterilerimizin bunu karşılayabilmesi mümkün değil. 15 bin civarında kiramız var. Bu kırmızı çizgimizdi. 60 sandalye var. Her gün doluluk olsa bile sınırlı gelirimiz söz konusu. Stopajıyla 20 bin lirayı bulan rakamlar. 20 bin lira civarında giderimiz var. Aklımızı yiyeceğiz yakında.”
“ALTINDA KALKAMIYORUZ”
30 yıllık kafeterya, pasta ve tatlı işletmecisi Cengiz Avcı ise giderlerin yüksekliğinden şikayet ederek şunları kaydetti:
“En son yüzde 60 oldu kira zammım. Bu ay olsa yüzde 70 olacaktı. Bunların altından kalkamıyoruz. Kira, elektrik, diğer faktörler… Giderlerimiz çok arttı maalesef. En büyük giderimiz kira. 125 bin lira kiram var. Artı stopaj var. Yaklaşık 165 bin lirayı buluyor. Bunu çıkartmakta çok zorlanıyoruz. 25 kişi çalışıyor yanımda. Bu kira artışı ile çok zor işimiz. Son yıllarda zorlandığım kadar hiç zorlanmadım. Gelire yansıtamıyoruz. Süt ürünleri pahalandı. Ben pastacıyım. İnsanların alım gücü düştü. Gelirimiz giderimizi karşılamıyor. Devletten beklentimiz şu. Ev kiralarına yüzde 25 sınır yaptılar. Esnaf için de böyle bir uygulamaya gitmelerini istiyoruz.”
