Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (MIT) çalışan bilim insanlarının Science Advances bülteninde yayımlanan yeni çalışması, gezegenin yüz binlerce yıl boyunca faaliyet gösteren ve iklimi uçurumun kenarından geri döndürerek küresel sıcaklıkları sabit, yaşanabilir bir aralıkta tutan “dengeleyici bir geri besleme” mekanizması barındırdığını doğruluyor.
Peki Dünya bunu nasıl başarıyor? “Silikat aşınması”, bu konudaki olası mekanizmalardan biri. Bu jeolojik süreçte, silikat kayaların yavaş ve sabit biçimde aşınmasıyla nihayetinde karbondioksidi atmosferden çekip okyanus çökeltilerine gönderen ve bu gazı kayalarda hapseden kimyasal tepkimeler gerçekleşiyor.
66 MİLYON YILDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLERİN KAYIT ALTINA ALINDI
Populer Science Türkçe’de yer alan haberde bilim insanları, silikat aşınmasının Dünya’nın karbon döngüsünü düzenlemede büyük bir rol oynadığından uzun bir süredir şüpheleniyormuş. Silikat aşınması mekanizması, karbondioksidin (ve küresel sıcaklıkların) kontrol altında tutulmasında jeolojik bir kuvvet sabiti sağlayabilir. Fakat böyle bir geri beslemenin sürekli faaliyeti hakkında şimdiye dek doğrudan bir kanıt bulunamamış.
Yeni bulgular, küresel sıcaklık ortalamalarında son 66 milyon yılda meydana gelen değişimlerin kayıt altına alındığı bir paleoiklim veri çalışmasına dayanıyor. MIT’deki araştırma takımı matematiksel bir analiz uygulayarak, söz konusu verilerde küresel sıcaklıkları jeolojik bir zaman ölçeğinde dizginleyen dengeleme olgusuna özgü bir kalıbın ortaya çıkıp çıkmayacağını görmeye çalışmış.
Analiz sonucunda, gerçekten de Dünya’daki sıcaklık salınımlarının yüz binlerce yıllık zaman dönemlerinde sönümlendiği tutarlı bir kalıp ortaya çıkmış. Bu etkinin süresi, silikat aşınmasının faaliyet göstermesinin tahmin edildiği zaman ölçekleriyle benzerlik sergiliyor.
Sonuçlar, fiili verilerin kullanılmasıyla dengeleyici bir geri beslemenin var olduğunu doğrulayan ve bunun da muhtemelen silikat aşınması olduğunu gösteren ilk bulgular olma niteliğini taşıyor. Bu dengeleme geri beslemesi, Dünya’nın jeolojik geçmişinde çarpıcı iklim olayları yaşamasına rağmen nasıl yaşanabilir kaldığını açıklayabilir.
MIT Dünya, Atmosfer ve Gezegen Bilimleri Bölümünde (EAPS) yüksek lisans öğrencisi olan Constantin Arnscheidt, “Bu bir taraftan iyi bir şey çünkü günümüzdeki küresel ısınmanın, nihayetinde bahsettiğimiz dengeleme geri beslemesi üzerinden etkisiz hale getirileceğini biliyoruz” diyor. “Ancak diğer taraftan, gerçekleşmesi yüz binlerce yıl alacak. Dolayısıyla günümüzdeki sorunları çözecek kadar hızlı değil.”
