TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda dün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ona bağlı kurumların bütçeleri görüşüldü. Komisyonda söz alan CHP İzmir Milletvekili Tacettin Bayır, Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan ödenek miktarını dünyadan örnekler vererek eleştirdi. Bayır, şunları söyledi:
“Türkiye Uzay Ajansı’nın 2023 ödeneği 1 milyar 618 milyon lira. 2024 tahmini ödeneği ise 1 milyar 868 milyon, 2025 tahmini ödeneği ise 2 milyar 75 milyon lira. Sadece Uzay Ajansı kurumunun değil, tüm devlet kurumlarının uzay ve havacılık alanındaki toplam ödenekleri 2023’te 3 milyar 572 milyon, 2024’te 4 milyar 311 milyon, 2025’te 4 milyar 928 milyon TL. Dünyada uzayla ilgili çalışma yürüten ülkelerde durum nedir? Mesela NASA’nın 23 milyar dolar, yani 460 milyar TL. ESA 6 milyar euro, yani 120 milyar lira. Rusya Uzay Ajansı 1,7 milyar, yani 34 milyar lira. Almanya Uzay Ajansı 1,1 milyar euro, yani 22 milyar lira. Bu rakamlara baktığımızda, işin doğrusu, dünyada uzayla ilgili bütçe ayıran ülkelerle bizim aramızda uçurumlar var. Neredeyse 10 misli 100 misli gibi rakamlar var. Çin Uzay Ajansı’na yılda 8 milyar dolar bütçe aktarıldığı tahmin edilirken Hindistan’da bile 2 milyar dolar civarında kaynak aktarılıyor. Peki bizdeki rakamlar ne civardaydı? 3 milyar, 4 milyar TL. Bizim için uzay, sadece hayal olmaktan ibaret kalıyor. Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan devlet bütçesi 38 milyon lira olarak görünüyor. BBC Türkçe’ye bilgi veren bir yetkili ise bütçelerinin 2021 yılı dolayısıyla 40 milyon doları bulduğunu belirtiyor.
“HAYAL SATMAKTAN VAZGEÇİN”
3 Kasım 2021’de, Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan kaynak konusunda eleştirilerimi yöneltmiştim. ‘2 yıl sonra bu paralarla ancak Meclis’in kapısındaki Mercedeslerden birini alırsınız, uzaya falan çıkamazsınız. Uzaya çıkmak için 2022 bütçesi sadece 61 milyon 293 milyon lira. Bunun zaten 17,3 milyon lirasını personel ve SGK gideri olarak düştüğümüzde elinizde 44 milyon lira kalır. Sayın Başkan, bu parayı nasıl harcarsınız bilmiyorum. İster aya çıkarsınız, isterseniz Erzurum Palandöken’e’ demiştim. Geldiğimiz noktada rakamlar ortada. Bu bütçe ile bu işin olması mümkün değil. Hayal satmaktan vazgeçin.”
“SANAYİCİ KREDİYE ULAŞAMIYOR”
Sanayicilerin sorunlarını da değinen Bayır, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Sanayicimizin yaşadığı problemler var. Faizi düşürmek işe yaramadı. Çünkü sanayici krediye erişemiyor. Ankete göre, ‘Son bir yılda krediye erişim benim için büyük sorun’ diyenlerin oranı yüzde 3,3’ten yüzde 17,4’e fırladı. Beş kattan fazla. ‘Durgunluk beklentisi nedeniyle işçi çıkarmayı düşünen sanayici oranı ise yüzde 69. Yani üç sanayiciden ikisi işçi çıkarmayı düşünüyor. Kredi faizi yüksek, kredi işlemlerinin uzaması, bankaların kredi verme süresini dert eden sanayici oranı ise yüzde 75.”
