Queen Mary Üniversitesi öncülüğünde yürütülen ve Animal Behaviour bülteninde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre bal arıları oyun oynuyor. Yeni bulgular sayesinde, nesnelerle oynama davranışı ilk defa bir böcekte gösterilmiş oluyor. Araştırma, arıların olumlu ‘duygular’ yaşıyor olabileceklerini gösteren bulgulara yenilerini ekliyor.
Araştırma takımı, hipotezini test etmek için çok sayıda deney hazırlamış. Deneyler sonucunda bal arılarının, görünürde hiçbir sebep olmamasına rağmen ahşap topları yuvarlamak için özel bir çaba gösterdiği bulunmuş. Oyun oynayan arıların üç tane de videosu kaydedilmiş.
TOP OYNAMA OYUNUNU SEVDİLER
Çalışmada ayrıca yaşı daha küçük arıların daha fazla top yuvarladığı ve erkek arıların dişi arılardan daha uzun süre top sürdüğü keşfedilmiş. İnsanlar, memeliler ve kuşlar da küçükken en oyuncu dönemlerini yaşıyor.
Bir arenaya konulan 45 bal arısının takip edildiği deneyde, arılara açık bir yoldan geçerek beslenme alanına gitme ya da bu yoldan saparak ahşap topların bulunduğu bir alana gitme seçenekleri sunulmuş. Arılar deney boyunca 1 ile 117 arasında değişen miktarlarda top yuvarlamış. Sergilenen bu tekrarlı davranış, top yuvarlamanın ödüllendirici olduğunu akla getiriyor.
Bulgular, sonrasında yürütülen başka bir deneyle de desteklenmiş. Sonraki deneyde 42 arıya iki farklı renkteki odaya erişim imkanı sunulmuş. Bu odalardan biri her zaman hareket eden toplar içerirken, diğerinde herhangi bir nesne yokmuş.
Hiçbiri top içermeyen iki oda arasında seçim şansı sunulan arılar, daha önce ahşap toplarla ilişkilendirdikleri odanın rengini tercih etmişler. Deney düzeneği, arıların topları oyundan daha yüksek bir amaçla hareket ettirmediğini gösteriyor. Besin elde etmek, dağınıklığı temizlemek veya eşleşmek gibi hayatta kalma stratejilerine katkı sağlamayan top yuvarlama davranışı, stressiz koşullar altında gerçekleştirilmiş.
‘İZLEMEK AKILLARA DURDUNLUK VEREN CİNSTEN’
Araştırma, Queen Mary’deki aynı laboratuvarda yürütülen önceki deneylere dayanıyor. Bu deneylerde bal arılarına, şekerli bir besin ödülü karşılığında topu belli bir hedefe sürükleyip gol atmanın öğretilebileceği gösterilmiş. Önceki deneyde araştırmacılar, bal arılarının topları herhangi bir yiyecek ödülü almadan deneyin dışına sürüklediğini gözlemlemiş.
Yeni araştırma Populer Science Türkiye’de yayımlandı ve arıların eğitim görmeden ve herhangi bir yiyecek almadan topları tekrar tekrar yuvarladığını gösteriyor. Arılar bu davranışı kendiliğinden ve gönüllü şekilde sergiliyor. Dolayısıyla davranış, diğer hayvanlarda görülen oyun davranışına benziyor.
Londra Queen Mary Üniversitesinde doktora öğrencisi olan makale birinci yazarı Samadi Galpayage, “Bal arılarının oyun gibi bir şey sergilediğini izlemek kesinlikle akıllara durgunluk veren cinsten” diyor. “Bazen de eğlenceli. Bu ‘oyuncaklara’ tekrar tekrar yaklaşıp onları manipüle ediyorlar. Küçük boyutları ve ufak beyinlerine rağmen, minik robotlardan daha fazlası oldukları bir kez daha görülüyor.
Hatta belki de, tam gelişmemiş bile olsa; diğer büyük tüylü veya o kadar tüylü olmayan hayvanlar gibi birtakım olumlu duygu durumları da yaşıyor olabilirler. Bu türden bulgular, böceklerin duyarlılık ve refahına yönelik bildiklerimizde bazı sonuçlar barındırıyor. Umarız ki Dünya’daki yaşama çok daha fazla saygı gösterip onu korumaya teşvik eder.”
