Çeviren: Nilay Kamu/Cumhuriyet Gazetesi
Her yıl önemli bilimsel keşifler yapılıyor. 2022 yılında ise önemli bazı çalışmalar ‘ilk ve en’ olmalarıyla dikkat çekti. En eski ameliyat, en büyük tek hücreli bakteri, dünyanın en hızlı süper bilgisayarı ve en büyük balık kolonisi ve en yakın kara delik, bu yılın en dikkat çeken bilimsel gelişmeleriydi.
İLGİNÇ ‘EN’LERLE DOLU BİLİMSEL YIL
Bu yıl bilinen ilk cerrahi operasyonun bacak amputasyonu olduğu bulundu. Araştırmacılar bunun yaklaşık 31 bin yıl önce Endonezya’da yaşamış bir insan iskeletini inceledikten sonra açıkladı. Endonezya’nın Borneo adasında yaşadığı düşünülen kişinin, sol bacağının yerinde olmadığı ve hatta bacağı ampute edildikten sonra birkaç yıl daha yaşadığı düşünülüyor.
Bu keşif cerrahi operasyonların kökenini 20 bin yıl önceye kadar götürüyor.
Bir diğer bilimsel keşif ise en büyük tek hücreli bakterinin bulunması oldu. Bakteriler bilindiği üzere normal şartlarda mikroskobik dünyada yaşıyorlar ancak Thiomargarita Magnifica dışında. Ortalama bir santimetre boyutlarında olan yeni keşfedilen bakteri, çıplak gözle dahi görülebilir olmasıyla dikkat çekiyor.
Yapılan bu keşif Karayipler’deki ormanlarda yaşayan T.magnifica’nın diğer bakteri türlerine göre 50 kat daha büyük olduğunu ortaya koyarken, tipik bakterlerden 5 bin kat daha büyük olduğunu gösterdi.
Söz konusu türün bu boyuta nasıl ve neden ulaştığı henüz bilinmiyor.
Teknoloji ve bilimi birleştiren buluşlardan biri olan süper bilgisayarlar yıllardır en iyi haline getirilmesi için çalışmalar sürüyor. Bu yılın ortasında bildirildiği kadarıyla dünyanın en hızlı süper bilgisayarı saniyede 1.1 kentilyon işlem yaparak ünvanı kazanan Frontier oluyor.
Tennessee’deki Oak Ridge Laboratuvarında çalıştırılan bilgisayar, saniyede 1.1 kentilyon işlem yapabiliyor. Frontier, bu işlemi gerçekleştirebilen ilk exascale bilgisayar oluyor.
Bu çalışma sayesinde iklim biliminden sağlığa oradan da parçacık fiziğine kadar onlarca alanda büyük atılımların yapılması bekleniyor.
Daha önce, yuva yapan balık türlerinin en fazla yüzlercesi bir araya geliyordu. 60 bine ulaşan bu yeni rekorun ise yiyecek kaynağı, sıcak suya erişim gibi istisnai durumlarla açıklanabilir olduğu söyleniyor.
Dünya’dan 1.560 ışık yılı uzaklıkta bir kara delik keşfedildi. Astrofizikçiler, Gaia uzay aracı tarafından toplanan verileri kullanarak, Dünya’ya en yakın kara deliği tespit etti. Gaia BH1 olarak adlandırlan bu kara delik, yakın olabilecek başka kara deliklerin varlığını kanıtlıyor.
