Kadrajıyla arkasında koca bir tarih bırakan Ara Güler, dopdolu yaşamına birçok önemli olay sığdırdı. Türkiye’nin fotoğraf denilince ilk akla gelen ismi Güler’e dair merak edilenleri ve hayatının en önemli noktalarını derledik. İşte, Ara Güler’e dair…
ARA GÜLER KİMDİR?
16 Ağustos 1928 yılında Beyoğlu’nda dünyaya gelen Ara Güler, ismini “yakışıklı Ara” olarak bilinen Ararat Kralı Ara Geghetsik’ten, göbek adınıysa dedesi Mıgırdiç’ten alır.
Çocukken sinemadan çok etkilenen Ara Güler’e babası, lise döneminde 35 mm’lik bir film makinesi ve bir fotoğraf makinesi alarak Yeni İstanbul gazetesinde foto muhabiri olmasını teşvik etti. Güler, 1951 yılında Getronagan Ermeni Lisesi’nden mezun oldu. Lisedeyken film stüdyolarında sinemacılığın farklı dallarında çalıştı. Muhsin Ertuğrul’un yanında tiyatro ve oyunculuk eğitimi almaya başladı. Amacı rejisör veya oyun yazarı olmaktı. 1950’de Yeni İstanbul gazetesinde gazeteciliğe başladı. Bu yıllarda Ermenice gazete ve edebiyat dergilerinde öyküleri yayınlandı. Güler, aynı zamanda İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi‘ne devam ediyordu. Ancak gazeteci olmaya karar verdi.
ARA GÜLER’İN KADRAJINA TAKILANLAR: DALİ, CHURCHILL, PİCASSO…
1962 yılına kadar Hayat dergisinde fotoğraf bölümü şefi olarak çalıştı. 1961’de Birleşik Krallık’ta yayınlanan Photography Annual, onu dünyanın en iyi yedi fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneğine kabul edildi ve bu kuruluşun Türkiye’den tek üyesi oldu. Fotoğraf dünyasının çok önemli yayınlarında fotoğrafları kullanıldı, kendisinden bahsedildi. ABD’de, Almanya’da, Paris’te çeşitli sergiler açtı. Bu arada, Bertrand Russell, Winston Churchill, Arnold Toynbee, Picasso, Salvador Dali gibi birçok ünlünün fotoğrafını çekip, röportajlar yaptı.
1979’da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin foto muhabirliği dalındaki birincilik ödülünü aldı. 1980’de fotoğraflarının bir kısmı Karacan Yayıncılık tarafından kitap haline getirildi. 1986’da Hürriyet Vakfı’nca basılan, Prof. Abdullah Kuran’ın yazdığı Mimar Sinan kitabını fotoğrafladı. Bu kitap 1987’de Institute of Turkish Studies tarafından İngilizce olarak yayınlandı.
DÜNYANIN RADARINDAKİ FOTO MUHABİR
1989’da Hil Yayınları Ara Güler’in Sinemacıları kitabını yayınladı. Yıllarca üstünde çalıştığı Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları, 1992’de Fransa’da Edition Arthaud, ABD ve Birleşik Krallık’ta Thomas and Hudson, Singapur’da Archipelago Press tarafından Turkish Style başlığıyla, Fransa’da ise Albin Michel yayınevi tarafından Demeures Ottomanes de Turquie adıyla yayınlandı.
Dünya Şirketler Grubu 1994’te Eski İstanbul Anıları, 1995’te Yitirilmiş Renkler kitabını yayımladı. Ana Yayıncılık ise 1994’te Bir Devir Böyle Geçti, Kalanlara Selam Olsun ve 1995’te Yüzlerinde Yeryüzü adlı kitapları yayımladı.
ARA GÜLER KENDİSİNİ NASIL TANIMLIYOR?
Ara Güler’in fotoğraflarının büyük bir bölümü Fransa, ABD ve Almanya’da çeşitli müzelerde sergilenmekledir. Güler, fotoğraflarında Leica makinasını kullanmıştır. Fotoğrafın sanat dalı olmadığını düşünmektedir. Ara Güler kendisini: “Ben de gazeteciyim. Fotoğrafçı değilim. Fotoğrafçı ile gazeteci arasındaki fark budur. Fotoğrafçı bomba patlar kaçar. Ama gazeteci peşinden gider olayı yakalamaya çalışır. Ben de bu yaşa kadar ona göre çalıştım” şeklinde tanımlıyor.
ARA GÜLER’İN FOTOĞRAFINI ÇEKTİĞİ ÜNLÜ İSİMLER KİMLER?
Ara Güler, bütün dünyayı gezerek foto röportajlar yaptı ve bunları Magnum ajansı ile dünyaya duyurdu. İsmet İnönü, Winston Churchill, Indira Gandi, John Berger, Bertrand Russell, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali, Maria Callas, Fikret Mualla, Picasso gibi birçok ünlü kişi ile röportajlar yapmış ve fotoğraflarını çekmiştir. Bu karelerden en ünlüsü fotoğrafçılara poz vermeyen Picasso’dur.
Son olarak, Ara Güler “fotoğraf sanatçısı” tanımını kabul etmemiş ve her zaman kendisinin “foto muhabiri” olduğunu söylemiştir.
ARA GÜLER NE ZAMAN HAYATINI KAYBETTİ?
İstanbul’un Şişli ilçesinde özel bir hastanede konjestif kalp yetmezliği, kronik böbrek yetmezliği ve periferik arter hastalığı nedeniyle tedavi gören Ara Güler’in kalbi 17 Ekim 2018‘de iki kez durdu ve doktorların müdahalesi sonrası yeniden çalıştırıldı. Yoğun bakım ünitesinde tedavisi devam ederken saat 23.05’te kalp atımı ve solunumu tekrar duran Güler, yapılan tüm müdahalelere rağmen 23.20’de yaşamını yitirdi. Daha sonra cenazesi Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi’ne getirildi ve burada Türkiye Ermenileri Patrikliği Patrik Vekili Aram Ateşyan’ın yönettiği dini tören düzenlendi. Buradaki tören sonrasında Şişli Ermeni Mezarlığı’nda toprağa verildi.
ARA GÜLER’İN ÖZEL HAYATI
Ara Güler, yaşamı süresince iki evlilik yaptı. İlk evliliğini 1975 yılında Perihan Sarıöz ile yapan Güler dört yıl evli kaldı. Ara Güler 1980 yılında tanıştığı Suna Taşkıran ile 1984 yılında evlendi. Dünyayı dolaşan çiftin mutluluğu Suna Taşkıran Hanım’ın 2010 yılındaki ölümü ile son buldu. Ara Güler’in çocuğu yoktur.
ARA GÜLER’İN ALDIĞI ÖDÜLLER;
- 1979 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Birincilik Ödülü (foto muhabirliği dalında)
- 2000 Fransa Légion d’honneur nişanı
- 2004 Yıldız Üniversitesi fahri doktora unvanı
- 2005: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- 2008 İstanbul Fotoğraflarıyla İstanbul Turizm Özel Ödülü[20]
- 2011 Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- 2016 yılında “The Leica Hall Of Fame” Ödülü
ARA GÜLER’İN GÜN YÜZÜNE ÇIKARDIĞI ANTİK KENT NERESİDİR?
1958 yılında Ara Güler, gazetecilik görevi için gittiği bir baraj açılışında kaybolur. Yolunu kaybeden Güler, bir köye rastlar ve köydeki tarihi sütunlar, heykeller, Ara Güler’in dikkatini çeker. Köyde gördüklerini fotoğraflayan Ara Güler’in çektiği kareler, dünyadaki en önemli yayın kuruluşlarının ve UNESCO’nun dikkatini çeker.
Daha sonra Güler’in çalışmaları ve dünya basınının olaya ilgisiyle, bu kentin tarihi MÖ 5.yüzyıla dayanan Afrodisias Antik Kenti olduğu anlaşılır.
